Co grozi za niepłacenie alimentów?

O tym jak uzyskać alimenty na dziecko po rozpadzie związku pisałam w tym artykule. Jeśli masz już prawomocny wyrok zasądzający alimenty, a Twój były parter/partnerka unika ich płacenia, możesz zmusić dłużnika do ich płacenia sposobami opisanymi w poniżej.

1. Odpowiedzialność karna

Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego jest przestępstwem. Zgodnie z art. 209 k.k.

§  1.  Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§  1a.  Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Ściganie tego przestępstwa następuje na wniosek, co oznacza że osoba uprawniona do alimentów (jej przedstawiciel ustawowy) lub organ pomocy społecznej musi złożyć taki wniosek aby domagać się ukarania sprawcy. Żeby sprawca mógł zostać skazany z art. 209 k.k. jego zaległość musi wynosić co najmniej 3 raty alimentów. Na przykład: jeśli sąd zasądził alimenty w wysokości 500 zł. miesięcznie, to zobowiązany do alimentacji podlega odpowiedzialności karnej jeśli jego zaległość wynosi co najmniej 1.500 zł.

2. Egzekucja komornicza

Dłużnik alimentacyjny musi się liczyć z możliwością prowadzenia przeciwko niemu egzekucji komorniczej. W tym celu wierzyciel (małoletni uprawniony do alimentów reprezentowany przez drugiego rodzica) powinien złożyć wniosek egzekucyjny do komornika. Do wniosku należy dołączyć tytuł egzekucyjny (wyrok sądu zasądzający alimenty). We wniosku należy wskazać dane wierzyciela i dłużnika oraz kwotę jaka ma zostać wyegzekwowana. Można również wskazać sposoby prowadzenia egzekucji (np. z rachunku bankowego, z wynagrodzenia za pracę). Jeśli uprawniony ma wiedzę o składnikach majątku dłużnika, z których może być prowadzona egzekucja – również powinien je wskazać. Jeśli dłużnik ukrywa swój majątek lub pracuje „na czarno” również można odzyskać należne alimenty – wymaga to jednak wszczęcia dodatkowych postępowań.

3. Egzekucja skarbowa

Jeżeli osoba uprawniona do alimentów otrzymuje je z funduszu alimentacyjnego, nie zwalnia to dłużnika z obowiązku zwrotu wypłaconych dłużnikowi kwot (oraz odsetek, a także kosztów postępowania). Dłużnik alimentacyjny naraża się zatem na ryzyko ponoszenia znacznie większych kosztów nie uiszczając swojego zobowiązania w terminie.

4. Unieważnienie/odmowa wydania paszportu

Zgodnie z ustawą o dokumentach paszportowych, paszport podlega unieważnieniu lub odmawia się jego wydania na wniosek sądu prowadzącego przeciwko osobie ubiegającej się o dokument paszportowy postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne. To oznacza, że wojewoda lub konsul odmówią wydania paszportu lub go unieważnią, o ile we właściwym postępowaniu zostanie złożony stosowny wniosek.

5. Zatrzymanie prawa jazdy

Procedura zatrzymania prawa jazdy została przewidziana w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika (tj. wójt, burmistrz, prezydent miasta) po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego wraz z odpisem tej decyzji.

Opisane powyżej sposoby często działają na dłużnika motywująco. Być może potrzebuje on zaświadczenia o niekaralności aby móc podjąć pracę. Zatrzymanie prawa jazdy lub paszportu może być znacznym utrudnieniem zarówno w sferze osobistej jak i zawodowej. Egzekucja komornicza może okazać się przeszkodą do wzięcia kredytu. Warto zatem podejmować próby wyegzekwowania alimentów, nawet jeśli dłużnik próbuje ukrywać majątek lub pracuje za granicą.

W tym artykule możesz sprawdzić kiedy rodzic może żądać alimentów od dziecka.

Photo by Joshua Clay on Unsplash